Wąż do sprężonego powietrza – jak wybrać? Jaki najlepszy?

Węże do sprężonego powietrza wybiera się pod kątem ściśle określonych zastosowań.

Spis treści:

Wiadomości ogólne
Kryteria wyboru węża pneumatycznego
Warto patrzeć ma markę

Nie ma tu mowy o rozwiązaniach uniwersalnych ani standardowych. Są oczywiście opcje wybierane częściej, ale to świadczy tylko o tym, że jakaś konfiguracja sprzętowa wykorzystywana jest chętniej niż inne. Wąż nadal dobiera się zupełnie indywidualnie.

Wiadomości ogólne

Niektóre parametry węży pneumatycznych nie mają wpływu na ich funkcjonalność, ale decydują na przykład o wygodzie korzystania. Dlatego właśnie można kupić wąż do sprężonego powietrza na bębnie albo wąż do sprężonego powietrza spiralny zamiast prostego – po prostu łatwiej się je przechowuje, choć pod względem technicznym mogą być tak samo użyteczne.

Trudno też uznać za kryterium wyboru średnicę – ma ona znaczenie, ale w zasadzie trudno tu mówić o prawie wyboru. Jeśli przyłącze ma 10 mm, to kupuje się wąż pneumatyczny 10 mm, jeśli 19 mm – wąż do sprężonego powietrza 19 mm. Proste. Na marginesie wypada jednak dodać, że poza tymi dwiema długościami dość popularne są też węże pneumatyczne fi 12,5.

Kryterium wyboru nie powinna być natomiast cena. Jej porównywanie ma sens tylko i wyłącznie wtedy, kiedy po porównaniu parametrów o charakterze technicznym, do wyboru wciąż zostaje parę modeli węża od różnych producentów podobnej renomy – wtedy cena węża do sprężonego powietrza ma znaczenie.

Kryteria wyboru węża pneumatycznego

W gruncie rzeczy poszukiwania właściwego węża nie powinny zająć wiele czasu, bo kryteria wyboru, którymi warto się zajmować, są tylko cztery.

Ciśnienie robocze

Od początku warto myśleć o tym, pod jakim ciśnieniem wąż będzie eksploatowany. Wartość, którą może on wytrzymać przez niemal dowolnie długi czas, nazywa się ciśnieniem roboczym, a to o tyle ważne, że zwykle ciśnienie robocze jest jedną czwartą ciśnienia rozrywającego, którego przekroczenie powoduje uszkodzenie struktury węża.

Warto przy poszukiwaniach upewnić się jednak co do tego, w jakiej temperaturze ciśnienie to jest właściwe. Zakres pracy, jeśli chodzi o temperaturę, jest bowiem czasem bardzo szeroki, a określanie ciśnienia dotyczy tylko jednej, najczęściej 21-23°C. W niższych lub wyższych temperaturach wartość ciśnienia rozrywającego może się wyraźnie zmienić, aczkolwiek ciśnienie robocze wąż na pewno wytrzyma.

Temperatura pracy

To, że po zmianie temperatury wąż nadal wytrzyma standardowe ciśnienie robocze, jest zasadniczo prawdą, jednak należy zawsze pamiętać, że gazy wyraźnie reagują na zmiany temperatury i ciśnienie ulega poważnym zmianom. Producenci węży zawsze podają współczynniki korekcji lub gotowe tabele, z których wystarczy odczytać, jak zmieni się ciśnienie robocze w konkretnej temperaturze. To o tyle ważne, że w przypadku niektórych tworzyw zmiany będą na tyle duże, że widełki temperatury zostaną bardzo ograniczone. Warto zapoznać się z podstawowym zestawieniem materiałów i temperatur pracy wykonanych z nich węży:

poliuretan: 20 do 60°C;
polietylen: 0 do 35°C;
teflon: -60 do +260°C (zwykle do konstrukcji węży wysokotemperaturowych);
rilsan (PA11): -40 do +80°C;
tekalan (PA12): -40 do +80°C.

Środowisko pracy

Niektóre ze wspomnianych wyżej materiałów mają bardzo podobne lub identyczne zakresy temperatury roboczej. Nie znaczy to jednak, że można ich używać zamiennie. Tym, co je różni, będzie podatność na działanie czynników niszczących. Jest to często uznawane nawet za ważniejsze kryterium niż sama odporność na niskie lub wysokie temperatury:

poliuretan: elastyczny, ale nieodporny chemicznie;
polietylen: odporny na utlenianie i czynniki biologiczne;
teflon: wąż do sprężonego powietrza z zawartością oleju, wody, olejów czy pary, nieprzeznaczony do pracy z czystym tlenem pod ciśnieniem i nasyconą parą;
rilsan (PA11): odporny na ścieranie i czynniki chemiczne, elastyczny;
tekalan (PA12): odporny na ścieranie, wibrację, czynniki chemiczne i promieniowanie UV.

Z tego zestawienia wynika, że w niektórych zastosowaniach może zaistnieć konieczność używania dwóch lub więcej typów węży. Z tym niestety trzeba się pogodzić, ponieważ czynniki niszczące zwykle bardzo szybko doprowadzają do trwałego uszkodzenia węża. W pewnym zakresie jednak można wykorzystywać węże pneumatycznie niezgodnie z ich podstawowym przeznaczeniem – wszystko zależy od precyzyjnie określonego składu materiałowego. Takie dane są prezentowane przez producentów, którzy określają i podstawowe zastosowanie i dopuszczalność wykorzystania poza podstawowym przeznaczeniem.

Przepływ powietrza w przewodzie

Najogólniej rzecz biorąc, wąż dobiera się średnicą do przyłącza. Kiedy jednak projektuje się instalację, ma się zdecydowanie większą swobodę. Wtedy należy dobrać średnicę tak, aby wąż pneumatyczny nie był elementem dławiącym. Według najbardziej ogólnych zaleceń, spadek ciśnienia na dowolnie wybranym odcinku nie powinien być większy niż 0,2 bar. Idealną sytuacją jest, kiedy spadku w ogóle nie ma, natomiast jeśli jest większy od jednej piątej bara, to eksploatacja instalacji może wiązać się z większymi kosztami, ponieważ trzeba będzie wywołać większe ciśnienie na początku układu, by uzyskać wystarczająco wysokie na wylocie.

Warto patrzeć ma markę

Węże gumowe do sprężonego powietrza, węże poliuretanowe czy teflonowe – niezależnie od tego, z jakiego materiału mają być wykonane, zawsze ważna będzie marka producenta. Oczywiście, że w przypadku, w którym wąż nie wytrzyma ciśnienia roboczego, można skorzystać z reklamacji lub rękojmi, ale znacznie lepiej jest od razu kupić dobry produkt i nie korzystać z tych praw, tylko pracować zgodnie z planem. Nie warto więc na siłę oszczędzać na zakupie węża. Co ważne -dotyczy to nie tylko wyboru dobrej marki producenta, ale także odpowiedniego dystrybutora, ponieważ niewłaściwe przechowywanie też może poważnie nadwątlić wąż na całej długości.