Wyłącznik przeciwpożarowy - jak wybrać? Jaki najlepszy?

Co to jest wyłącznik przeciwpożarowy prądu?

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu (w skrócie PWP) stanowi integralną część instalacji przeciwpożarowej. Jego podstawowym zadaniem jest odcięcie dopływu prądu elektrycznego do wszystkich obwodów, za wyjątkiem tych, które zasilają urządzenia niezbędne do ugaszenia pożaru i ograniczenia szkodliwego dla zdrowia dymu, utrudniającego widoczność.

Zastosowanie wyłącznika przeciwpożarowego prądu to najprostsza metoda na zapewnienie bezpieczeństwa osobom prowadzącym czynności gaśnicze. Jego prawidłowe działanie jest zatem podczas pożaru niezbędne.

Kiedy przeciwpożarowy wyłącznik prądu powinien być instalowany?

Obowiązek stosowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu dotyczy budynków, które mają kubaturę większą niż 1000 m3 lub zawierają strefy będące zagrożone wybuchem. Określa to Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 roku, w którym ujęte zostały wymagane warunki techniczne dla budynków i ich usytuowania.

Oznacza to, że z obowiązku wyposażenia danego obiektu w wyłącznik ppoż. zwolnieni są między innymi właściciele, zarządcy oraz użytkownicy jednorodzinnych budynków mieszkalnych.  Zainstalowanie urządzenia w dużych obiektach, takich jak hale przemysłowe i sportowe, biurowce oraz centra handlowe, stanowi jednak z punktu widzenia prawa konieczność.

Wyłącznik przeciwpożarowy – wymagania

Ustawa nakłada również określone wymagania co do miejsca zainstalowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Powinien on znajdować się w pobliżu głównego wejścia do budynku lub złącza. Musi być również odpowiednio oznakowany – fsymbol białego gromu na czerwonym tle, a pod spodem napis „Przeciwpożarowy wyłącznik prądu”, umieszczony nad urządzeniem. Wszystko to na folii samoprzylepnej.

Co więcej, instalacja elektryczna budynku musi być skonstruowana następująco: jeśli urządzenie odetnie dopływ prądu, inne źródło energii elektrycznej nie może się samoczynnie włączyć. Istnieje jednak wyjątek od tej reguły i dotyczy on źródła oświetlenia awaryjnego, pod warunkiem że takowe znajduje się w obiekcie.

Awaryjne odcięcie prądu za pomocą wyłącznika przeciwpożarowego musi charakteryzować pełna dostępność oraz niezawodność. Urządzenie ma być skonstruowane i oznaczone w taki sposób, aby użytkownik (w tym także strażak), nawet jeśli pojawi się w budynku po raz pierwszy, będzie dokładnie wiedział, jak użyć sprzętu. W przypadku dużych obiektów, takich jak centra handlowe, hale przemysłowe czy też biurowce wyłącznik bądź wyłączniki mogą być sterowane zdalnie.

Wyłącznik przeciwpożarowy – przepisy

Zasady określające funkcjonowanie tego urządzenia zostały zawarte w wielu aktach prawnych, w tym między innymi w prawie budowlanym, ustawie o ochronie przeciwpożarowej czy też w różnych normach dotyczącej instalacji i urządzeń elektrycznych. Istnieje także szereg przepisów, które są prawnie nieobowiązujące, jednak w praktyce znajdują zastosowanie. Pokazuje to, jak ważną kwestią jest instalacja przeciwpożarowego wyłącznika prądu.

Dodatkowo obowiązujące akty prawne precyzyjnie definiują także, czym są urządzenia przeciwpożarowe, które jako jedyne nie są odłączane przez wyłącznik podczas pożaru. Są to urządzenia, które mogą być uruchamiane zdalnie lub ręcznie. Ich podstawowymi celami są:

• zapobieganie powstawaniu pożaru,
• wczesne wykrywanie jego symptomów oraz zwalczanie go,
• ograniczenie jego skutków.

W 2010 roku katalog urządzeń przeciwpożarowych został rozszerzony o wspomniane wcześniej oświetlenie awaryjne, którego nieprzerwana praca podczas pożaru jest niezbędna do przeprowadzenia sprawnej akcji gaśniczej i ratunkowej.

Wyłącznik przeciwpożarowy – schemat podłączenia

Z uwagi na fakt, iż ustawa nie precyzuje rodzaju łącznika, jaki należy zainstalować, najczęściej funkcję przeciwpożarowego wyłącznika prądu pełni rozłącznik. W przypadku budynków o nieskomplikowanej instalacji elektrycznej, które z uwagi na relatywnie nieduże rozmiary stanowią jedną strefę pożarową, schemat podłączenia jest następujący: rozłącznik instaluje się pomiędzy złączem a główną rozdzielnicą, na zasilającej linii wewnętrznej.

Większe budynki zazwyczaj wykorzystują sterowanie zdalne. Jeśli występuje wiele źródeł zasilania, funkcja przeciwpożarowego wyłącznika prądu jest pełniona przez kilka łączników. W takiej sytuacji do ich uruchomienia niezbędne jest naciśnięcie kilku przycisków, znajdujących się w tej samej obudowie bądź jednego wspólnego.

Wyłącznik przeciwpożarowy – protokół

Zgodnie z polskim prawem, co najmniej raz w roku należy przeprowadzić przegląd przeciwpożarowych wyłączników prądu. Dokonać może tego jedynie osoba z odpowiednimi uprawnieniami elektrycznymi w zakresie eksploatacji (E) i dozoru (D).

Podczas przeglądu sporządzany jest protokół kontrolny, a czynności sprawdzające obejmują między innymi odpowiednie umiejscowienie i oznaczenie urządzenia, a w razie potrzeby jego aktywację, określenie stanu technicznego, kontrolę działania czy też sprawdzenie stanu obwodów elektrycznych. Prawidłowe działanie wyłącznika jest bowiem niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa osób prowadzących akcję gaśniczą, stąd też narzucone prawnie jego regularne kontrole.

Wyłącznik przeciwpożarowy – jak wybrać?

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu musi spełniać określone parametry, dzięki temu będzie funkcjonował niezawodnie. Oto najważniejsze z nich:

DANE TECHNICZNE. Przycisk przeciwpożarowy musi być dostosowany do instalacji elektrycznej, do której ma być podłączony. Musimy zatem sprawdzić, czy parametry techniczne, takie jak napięcie znamionowe izolacji, prąd znamionowy ciągły i łączeniowy czy też przekrój przewodów elektrycznych, mają wartość sobie odpowiadającą.

Należy również zwrócić uwagę maksymalną i minimalną temperaturę pracy oraz przechowywania urządzenia. Dzięki temu zapewnimy jego prawidłowe funkcjonowanie. Ważne jest też to, czy dany przeciwpożarowy wyłącznik prądu powstał zgodnie z normami: IEC 60947-5-1, IEC 60947-1 oraz PN-EN 60947-5-1.

SPOSÓB MONTAŻU. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu, z uwagi na sposób instalowania w ścianie, występuje w dwóch wariantach – podtynkowym i natynkowym. Niezależnie od wybranego sposobu, działanie instalacji elektrycznej i przeciwpożarowego wyłącznika prądu jest takie samo.

Jeśli w miejscu w ścianie, gdzie ma się znajdować urządzenie jest wmurowana puszka z przewodami, należy wybrać wariant podtynkowy. Wówczas mechanizm przeciwpożarowego wyłącznika prądu chowa się niejako w tej puszcze. Jeśli zaś nie ma takiej puszki, a przewody przyłączeniowe wychodzą wprost ze ściany, wówczas należy wybrać wariant natynkowy.

OBUDOWA. Powinna mieć kolor czerwony. Wyłącznik będzie wówczas dobrze widoczny, nawet dla osoby, która jest w budynku po raz pierwszy. Przed zakupem urządzenia należy sprawdzić, czy obudowa nie jest uszkodzona. Wszelkie rysy i pęknięcia mogą prowadzić do nieprawidłowego działania sprzętu i jego uszkodzenia, na przykład w wyniku zalania.

Warto również wybierać modele wyposażone w szklaną szybkę. Chroni ona przycisk przed przypadkowym włączeniem. Do niektórych urządzeń dołącza się niewielkich rozmiarów młoteczek, który ułatwia rozbicie szybki i ogranicza możliwość ewentualnego zranienia się szkłem. Obudowa urządzenia zazwyczaj swym wyglądem przypomina mini-szafeczkę.

Dla nieprzerwanej pracy urządzenia ważny jest również stopień ochrony IP, która zapewniania jest właśnie przez obudowę urządzenia. W przypadku przeciwpożarowego wyłącznika prądu parametr ten powinien wynosić IP55 (oznacza to ochronę przed koncentracją kurzu i strumieniem wody) lub IP65 (obudowa zabezpiecza przed wnikaniem kurzu i strumieniem wody).

RODZAJ TORU PRĄDOWEGO. Podstawowym zadaniem toru prądowego jest przewodzenie prądu elektrycznego. W instalacjach elektrycznych najczęściej występuje on pod postacią w specjalny sposób ukształtowanego kabla, przewodu czy też żyły. W tym wypadku wyróżniamy dwie możliwości:

• typ A – w sytuacji pojawienia się pożaru użytkownik musi jedynie zbić szybkę, co powoduje samoczynne zwolnienie się przycisku, uruchomienie sygnału alarmowego i odcięcie dostępu do energii elektrycznej,
• typ B – w przypadku pojawienia się pożaru mechanizm przeciwpożarowego wyłącznika prądu uruchamiany jest poprzez zbicie szybki, a następnie naciśnięcie przycisku, wyposażonego w funkcję samoczynnego powrotu do stanu wyjściowego. W przypadku obu wariantów stan alarmowy kasowany jest poprzez wymianę szybki.

WYMIARY OBUDOWY. Szerokość, głębokość oraz długość obudowy przeciwpożarowego wyłącznika prądu to podstawowe parametry, jakie należy sprawdzić przed dokonaniem zakupu urządzenia. Wówczas mamy pewność, że odpowiadać będzie ono swymi wymiarami ilości miejsca w budynku przeznaczonego na zainstalowanie osprzętu. Zazwyczaj nie potrzeba go dużo, warto się jednak upewnić, czy obudowa będzie pasować.

ETYKIETA. Do urządzenia często dołączana jest etykieta. Przed zakupem trzeba upewnić się, czy widnieje na niej napis „przeciwpożarowy wyłącznik prądu”. Należy ją umieścić na obudowie. Niektóre etykiety wykonane są z materiałów fluoroscencyjnych, które świecą po zapadnięciu zmroku. Jest to szczególnie potrzebne, gdy pożar wybucha nocą i z jakiś powodów w miejscu, gdzie znajduje się wyłącznik, nie ma światła.

DODATKOWE WYPOSAŻENIE. Nowoczesne urządzenia tego typu mają wbudowane zazwyczaj dwie diody LED. Pierwsza z nich – zielona – informuje o przerwie w dostawie prądu, druga – czerwona – oznacza załączenie przeciwpożarowego wyłącznika prądu.

Wyłącznik przeciwpożarowy – cena

Najtańsze wyłączniki przeciwpożarowe prądu to wydatek sięgający kwoty powyżej 150 złotych. Jeśli jednak chcemy nieco bardziej profesjonalne produkty, które posłużą nam przez lata, należy przygotować się na wyższe ceny, wynoszące nawet do kilkuset złotych. Urządzenie to jest jednak kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa w budynku podczas pożaru, dlatego nie warto na nim oszczędzać.

Znajdziesz w Morele

Wyłączniki nadprądowe - Ograniczniki mocy - Wyłączniki i rozłączniki

Polecane artykuły

Jak zabezpieczyć dom? Jakie czujniki wybrać? - Praktyczne porady.

Jaki czujnik dymu wybrać? Czy warto kupić? Polecane modele

Ranking czujników czadu i gazu 2024 – TOP 10 najlepszych modeli